عمل بسته دیسک کمر
عمل بسته دیسک کمر از روش های نوین و تکنولوژی های پیشرفته ای است که متخصص ستون فقرات برای درمان درد مفصل کمر و گردن ناشی از اختلالات مختلف ستون مهره ها استفاده می کند.
تعدادی از این اختلالات که به وسیله عمل بسته دیسک کمر درمان می شود شامل موارد زیر است:
1- فرسوده شدن دیسک
2- بیرون زدگی دیسک (پارگی دیسک کمر)
3- اسکولیوزیس(انحنای ستون مهره ها)
4- استنوزیس ستون مهره ها (تنگی کانال نخاعی)
عمل بسته دیسک کمر با استفاده از تکنولوژی کامپیوتر وابزار مخصوص یکی از مواردی است که بیمارانی که تمایل به بهبودی سریع تر، درد کم تر بعد از جراحی و شکاف کمتر روی بدن دارند انتخاب می کنند.
فتق دیسک یا دیسک کمر چیست؟
دیسکها بالشتکهای نرم کشسانی هستند که مابین مهرههای ستون فقرات قرار میگیرند.
این دیسکها از یک حلقه ضخیم خارجی از جنس غضروف(آنولوس) و یک ماده ژل مانند(نوکلئوس) تشکیل شدهاند. جنس دیسکها این امکان را برای آنها فراهم میکند تا به دلیل خاصیت کشسانی خود به عقب برگشته و همچنین به عنوان جاذب ضربه عمل کنند.
ستون فقرات طناب نخاعی را دربرگرفته و از نخاع و اعصاب محافظت میکند. زمانی که در غضروف مشکلی ایجاد شود یا دچار پارگی شود نوکلئوس حالت بیرون زدگی پیدا میکند و روی اعصاب فشار وارد میکند. حتی فشار اندک نیز میتواند باعث ایجاد درد، بی حسی یا ضعف شود.
فتق دیسک کمر در قسمت پایین کمر میتواند روی عصب سیاتیک فشار وارد کند. عصب سیاتیک از چندین شاخه عصب نخاعی تشکیل شده است که از ستون فقرات به سمت پاها امتداد پیدا میکنند.
زمانی که این اعصاب تحت فشار قرار میگیرند درد سیاتیک ممکن است در هر جایی در امتداد این اعصاب حس شود. این درد ممکن است از قسمت باسن به پشت پا و گاهی اوقات ساق پا و پایین تر منتشر شود. اغلب دردپا به تنهایی و بدون وجود هیچ دردی درکمر احساس میشود.
علائم دیسک کمر:
علائم دیسک کمر با توجه به محل قرارگیری دیسک آسیب دیده متفاوت است. درد قسمت پایین کمر و یا درد پا(سیاتیک) رایجترین علائم دیسک کمر در ستون فقرات لومبار(قسمت پایینی کمر) هستند. درد میتواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علائم ممکن است به تدریج یا ناگهانی ظاهر شوند. برخی از این علائم شامل موارد زیر هستند:
- درد در هر دو پا
- احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا کرختی در باسن، پا، یا قسمت مچ پا به پایین
- احساس درد در هنگام انجام حرکات خاص مانند خم شدن به جلو
- تشدید درد با نشستن طولانی مدت، عطسه و سرفه کردن.
- احساس ضعف در یک یا هر دو پا
- بیاختیاری ادرار و مدفوع(این مورد نادر است).
تشخیص مشکلات دیسک کمر:
نوع دردی که فرد دچار فتق دیسک دارد میتواند مشابه با علائم چندین اختلال دیگر باشد. تعیین منشا صحیح درد برای موفقیت درمان ضروری است.
- ابتدا فرد تحت یک معاینه و ارزیابی کامل قرار خواهد گرفت. پزشک معاینه فیزیکی انجام داده، سابقه پزشکی بیمار را بررسی میکند و علائم وی را تجزیه و تحلیل میکند.
- پزشک ممکن است برای تشخیص، تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس، MRI و/یا سیتی اسکن و نوار عصب (EMG) درخواست کند. با استفاده از این تکنیکهای تشخیصی پیشرفته به طور قطع منشا درد مشخص خواهد شد.
گزینه های درمانی برای درد و سایر مشکلات دیسک کمر:
برای درمان دیسک کمر درمان های مختلفی وجود دارد که با توجه به شرایط بیمار، شدت و مدت بیماری مورد نظر قرار می گیرند. از جمله این درمان ها:
- رادیوفرکوئنسی
- جراحی
جراحی ستون فقرات با حداقل تهاجم چیست؟
جراحی ستون فقرات با حداقل تهاجم یک گزینه جایگزین برای جراحی “باز” (روش سنتی) است. در روشهای با حداقل تهاجم از تکنیکها و ابزاری استفاده میشود که این امکان را فراهم میکنند تا برشهای کوچک تری ایجاد شود و به این ترتیب دوره ریکاوری کوتاه تر میشود.
مواردی از اختلالات ستون فقرات که میتوانند تحت درمان با روش جراحی غیرتهاجمی ستون فقرات قرار گیرند شامل بیماری دژنراتیو دیسک، فتق دیسک یا دیسک کمر، شکستگیها، تومورها، عفونتها، ناپایداری ستون فقرات و انحراف ستون فقرات هستند.
در روش عمل جراحی با حداقل تهاجم تنها یک برش کوچک ایجاد میشود. در برخی موارد، جراح از یک اندوسکوپ که یک لوله بلند و باریک است و یک دوربین کوچک در یک انتهای آن تعبیه شده استفاده میکند. دوربین در محل شکاف قرار داده میشود و بدین ترتیب جراح قادر است داخل بدن را ببیند و ناحیه درگیر را تحت درمان قرار دهد.
هدف از جراحی بسته چیست و شیوه های انجام آن چگونه است؟
عمل بسته دیسک کمر آسیب دیدگی بافت های نرم وماهیچه ها را به حداقل می رساند جراحی بسته درمقایسه با جراحی دیسک کمر باز از خطرات کمتری برخوردار است و میزان جراحت آن کمتراست اگر چه عمل بسته دیسک کمر نسبت به جراحی باز از مزایایی برخوردار است اما هدف هر دو جراحی یکسان است.
دو هدف اصلی که جراحی بسته دنبال می کند شامل موارد زیراست:
- کاهش فشردگی عصب: این روش عمل بسته دیسک کمر برای کاهش فشار روی ریشه ها ی عصب و نخاع انجام می شود ایجاد این فشارها باعث فشرده شدن عصب و در نهایت درد می شود هدف از انجام این جراحی کاهش فشار و درد است.
- ایجاد ثبات در مفصل: در بعضی از مواقع بخش های حرکتی مفصل ممکن است منبع درد باشد یا حرکات غیرطبیعی باعث ایجاد درد شوند زمانی که این اتفاق رخ دهد این نوع جراحی توسط دکتر دیسک کمر نیاز است عمل بسته دیسک کمر با پیوند و بوسیله ابزارخاصی انجام می شود.
3روش اصلی در جراحی دیسک کمر به روش بسته وجود دارد:
- روش نیمه باز: این جراحی مانند جراحی باز است فقط دارای خطرات کمتری مانند خونریزی در حین انجام عمل و خطر عفونت کمتر به دلیل ایجاد شکاف های کم در بدن است.
پیشرفت های زیادی که در مشاهده بخش های داخل مفصل انجام شده است می تواند امکان انجام این عمل را افزایش دهد.
- جراحی به وسیله ابزاری لوله مانند: این جراحی بوسیله راکتورهای که مانند یک تونل از بین ماهیچه های مفصل کمرعبور داده می شوند و به ستون مهره های شما دسترسی پیدا می کند انجام می شود عمل بسته دیسک کمر با استفاده از راکتورهای لوله مانند با دسترسی به بخش های مختلف ماهیچه ها انجام می شود جراحی بسته دیسک کمر در مقایسه با جراحی باز از خطر آسیب دیدگی های کم ماهیچه ها، خونریزی کمتر و عفونت کمتری برخوردار است.
- ایندوسکوپی: در این جراحی از دوربین های کوچکی به نام ایندوسکوپ که از یک سکه کوچکتر است استفاده می شود.
این دوربین از طریق شکاف کوچکی کمتر از 2 سانتی متر برای دسترسی ستون مهره ها وارد مفصل می شود به گفته های انجمن جراحان عصب در آمریکا این جراحی مانند سوراخ یک کلید است به دلیل اینکه ایندوسکوپ با نشان دادن بخش ها داخلی بدن روی یک صفحه نمایش، جراحان را راهنمایی می کند اگر چه فقط تعداد کمی از جراحی های ستون مهره ها از ایندوسکوپ استفاده می کنند.
این سه نوع عمل بسته دیسک کمر در موارد خاص جراحی ستون مهره ها مانند اختلالات دیسکتومی، فورامینتومی و لامینکتومی و لامینوتومی استفاده می شود.
در بعضی از مواقع برای انجام عمل بسته دیسک کمر از فلورسکوپ استفاده میشود فلورسکوپ یک دستگاه اشعه ایکس است که جراحان را در طول جراحی راهنمایی می کند این دستگاه بهترین تصاویر را از ستون مهره ها در اختیار جراح ستون فقرات قرارمی دهد.
توجه داشته باشید این جراحی باید به عنوان آخرین راه حل برای درمان درد مفصل کمر انتخاب شود.
درصورتی که درمان های بدون جراحی دیگر مانند مصرف مسکن، استراحت و فیزیوتراپی را انجام داده اید و برای مدت زمان 6 تا 12ماه به هیچ نتیجه ای دست نیافتید و بخواهید جراحی انجام دهید جراحی بسته یکی ازمواردی است که می توانید انجام دهید.
روش های جراحی بسته:
روش های خاص درمان دیسک کمر برای انجام جراحی بسته وجود دارد و این جراحی در حال پیشرفت است در ادامه نمونه هایی از این روش ها ذکر شده است.
تزریق دیسکوژل: روش عمل جدید دیسک که در آن تزریق ماده شیمیایی خاصی به داخل دیسک با تغییری که در ساختار مولکولی داخل دیسک ایجاد می کند سبب کاهش فشار داخل دیسک و جمع شدن قسمت بیرون زده دیسک می شود. تزریق دیسکوژل و ازون دو نمونه از این روش درمانی می باشد که اخیرا مورد توجه زیادی قرار گرفته اند.
دیسکتومی: دیسک های ستون مهره ها حلقه های کشسانی هستند که مواد نرمی در داخل آن قرار دارد و باعث نرم شدن بین مهره ها می شود در صورتیکه حلقه های کشسانی ضعف یا پاره شوند مواد نرم داخل آنها از داخل دیسک بیرون می زند. بیرون زدگی دیسک کمر باعث فشار به عصب می شود و درد ایجاد میشود در صورتی که انجام جراحی برای از بین بردن این بیرون زدگی توصیه شود انجام جراحی بسته به وسیله ابزاری لوله مانند انجام می شود.
ازبین بردن فشارستون مهره ها: استنوزیس ستون مهره ها که باعث تنگ شدن فضای ستون مهره ها می شود شرایطی است که با فشارعصب ها ایجاد می شود و باعث ایجاد علائمی مختلفی مانند درد، بی حسی و ضعف ماهیچه ها می شود در صورتی که جراحی کمر توصیه شود با انجام جراحی بسته با استفاده از ایندوسکوپ یا میکروسکوپ استخوان ها و بافت ها ی نرمی که باعث فشار به عصب می شود برداشته میشود یکی از رایج ترین جراحی هایی از بین بردن فشار جراحی لامینکتومی و فورامینوتومی است.
جراحی بسته به روش TLIF : این روش جراحی برای بیمارانی که دچار دردهای مزمن ناحیه تحتانی کمر هستند و دردهایی که بر اثر اسپوندیلوزیس، فرسودگی دیسک و بیرون زدگی دیسک ایجاد میشود استفاده می شود.
همچنین جراحی لامینکتومی برای بیمارانی که دچار دردهای ناحیه تحتانی کمر ناشی از بی ثباتی، ضربه به انحنای ستون فقرات و پسودوآرتروز هستند، استفاده می شود این جراحی ازطریق مفصل کمرانجام می شود وبیمار بروی شکم خوابانده می شود.
استفاده از لیزر: پروب لیزر با بی حسی از راه پوست به داخل دیسک فرستاده شده و توسط لیزر آب قسمت داخل دیسک بخار شده و دیسک جمع می شود.(جراحی لیزری دیسک کمر )
در صورتی که دچار دردهای شدید مفصل کمر هستید و درمان های بدون جراحی برای شما مفید نبوده و یکی از انتخاب ها برای انجام جراحی بسته هستید توجه داشته باشید که جراحی بسته یکی از شکل های استاندار ومتفاوت جراحی باز است این روش به دلیل اینکه از روش ها و تکنولوژی های جدید و پیشرفته استفاده کرده است با ایجاد شکاف کمتر و دوره بهبودی سریع تر همراه است درحقیقت جراحی بسته نیازی به بستری بیمار در بیمارستان ندارد درصورتی که فردی به جراحی نیاز داشته باشد جراحی بسته یکی از مواردی است که بیماران به دلیل خطرات کمتری که نسبت به جراحی باز دارد انتخاب می کنند.
جراحی بسته در درمان چه مشکلاتی کاربرد دارد؟
اختلالاتی که در ادامه ذکرشده است می تواند بوسیله جراحی بسته درمان شود:
1- فرسوده شدن دیسک
2- بیرون زدگی دیسک
3- درد رگ و عصب سیاتیک
4- استنوزیس ستون مهره ها
5- اسکولیوزیس یا بدشکلی ستون فقرات
6- اسپوندیلوزیس
7- شکستگی ستون فقرات
8- عفونت ستون فقرات
9- تومور ستون فقرات
نکته بسیار مهمی وجود دارد که همه شرایط و اختلالات بوسیله جراحی بسته درمان نمی شوند مثلا در موارد نادر در صورتی که با عفونت در ستون فقرات مواجه باشید این اختلال بوسیله جراحی بسته درمان نمیشود. در صورتی که جراحی بسته یکی از موارد انتخابی برای شما باشد پزشک از انواع این جراحی برای شما خواهد گفت در اکثر موارد جراحی بسته یک درمان موثر و بی خطر برای کاهش و درمان درد کمراست. به دلیل سرعت پیشرفت تکنولوژی در درمان، بسیاری ازاختلالات ستون فقرات امروزه می تواند بوسیله جراحی بسته درمان شود هر گونه سوال یا نگرانی که در جراحی بسته برای شما ایجاد میشود را با پزشک در میان بگذارید.
روش عمل جراحی بسته در چه افرادی قابل انجام می باشد؟
فرد باید ابتدا درمانهای محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی، مصرف داروهای مسکن یا استفاده از بریس را امتحان کند. جراحی تنها در صورتی انجام میشود که با استفاده از روشهایی که گفته شد در عرض 6 هفته تا 6 ماه(با توجه به شرایط فرد) هیچ بهبودی در فرد ایجاد نشود.
هر فردی نمیتواند تحت عمل جراحی با حداقل تهاجم قرار گیرد. در وهله اول جراح باید اطمینان حاصل کند که استفاده از این روش نتایجی مشابه با بهتر از استفاده از روش جراحی باز در پی دارد. تعداد زیادی از روشهای جراحی با حداقل تهاجم میتوانند به صورت سرپایی انجام شوند. با توجه به عمل انجام شده، در برخی موارد نیاز است فرد یک تا دو روز در بیمارستان بستری شود.
معمولا پس از جراحی باید فیزیوتراپی انجام شود. تعداد زیادی از بیماران میتوانند در عرض 6 هفته به سر کار خود برگشته و فعالیتهای روزمره خود را از سر بگیرند.
همچنین باید :
- در ام آر آی انجام شده فتق دیسک کمر گزارش شده باشد.
- انتشار درد به پا منطبق بر دیسک بیرون زده باشد.
- دیسک کمتر از ۴۰ درصد ارتفاع خود را از دست داده باشد.
اگر این مشکلات را دارید نمی توانید عمل جراحی بسته را انجام دهید:
- کنده شدن تکه ای از دیسک به داخل کانال نخاع.
- تومور.
- بارداری.
- عدم ثبات ستون فقرات.
- گرفتگی بیش از ۵۰ درصد کانال توسط دیسک.
روش عمل جراحی بسته در چه افرادی قابل انجام می باشد؟
* کمر درد یش از ۳ ماه که به درمانهای اولیه پاسخ نداده باشد.
* در ام آر آی انجام شده فتق دیسک کمر گزارش شده باشد.
* انتشار درد به پا منطبق بر دیسک بیرون زده باشد.
* دیسک کمتر از ۴۰ درصد ارتفاع خود را از دست داده باشد.
دکتر شمس–متخصص کایروپراکتیک