دیسک خفیف کمر

دیسک خفیف کمر

دیسک خفیف کمر ، در واقع همان درد معروف سیاتیک است. البته سیاتیک بر خلاف تصوری که از آن وجود دارد، یک بیماری نیست، بلکه یک علامت است و به دردی گفته می‌شود که از کمر شروع شده و مانند یک نوار به پشت یک یا هر دو پا ادامه می‌یابد.

شیوه نادرست زندگی و البته افزایش سن به بالای ۴۰ سال، مهم‌ترین عامل از دست رفتن مایع داخل دیسک کمر است.

در واقع، دیسکی که خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهد، به دنبال حرکتی نامناسب یا فعالیتی سنگین و در برخی موارد به صورت خودبه‌خود بیرون می‌زند و درد ایجاد می‌کند.

 
دکتر حمیدرضا وفایی

چرا دیسک کمر بیرون می‌زند؟

مبتلایان به دیسک کمر و گردن معمولا با ایستادن یا راه رفتن دچار درد می‌شوند و با استراحت، درد شان تخفیف پیدا می‌کند. امروزه ثابت شده است که بسیاری از بیماران، دارای زمینه ارثی این بیماری در خانواده خود هستند.

البته سبک زندگی امروزه، همه ما را در معرض آسیب‌های ستون فقرات قرار می‌دهد. به بیان دیگر، نشستن‌های طولانی و بویژه به شیوه نامناسب، رانندگی طولانی، فقدان فعالیت ورزشی صحیح و محیط کار نامناسب و غیراستاندارد ما را در معرض صدمه به ستون فقرات قرار می‌دهد.

اولین و مهم‌ترین گام در درمان مبتلایان به دیسک خفیف کمر، استراحت است که در روزهای اول به صورت مطلق بوده و بهتر است بیمار هیچ نوع حرکتی نداشته باشد.

دردهایی که نباید با دیسک کمر اشتباه بگیرید:

• خیلی‌ها دردهای آرتروزی را با دیسک کمر اشتباه می‌گیرند. در حالی که آرتروز در واقع به معنی پیر شدن بافت‌های استخوانی و مفصلی است.

• البته پیری بافت‌های استخوانی و مفصلی ناشی از آرتروز شامل از دست رفتن خاصیت ارتجاعی دیسک‌ها نیز می‌شود. در واقع با از دست رفتن این خاصیت، دیسک‌ها به تدریج به خارج از فضای خود برجسته می‌شوند یا حتی بیرون می‌زنند.

• درد‌های کمر و بیماری بیرون زدگی دیسک کمر در خانم‌ها شایع‌تر است. البته بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری دچار درد‌های کمر می‌شوند که معمولا با اتمام دوران بارداری بهبود می‌یابند. جدا از افزایش وزن خانم‌ها در این دوره، تغییرات هورمونی نیز در بروز این درد‌ها نقش زیادی دارند.

• البته این دردها معمولا موقتی است و رعایت برخی موارد در سبک زندگی از جمله نحوه نشستن و برخاستن، استفاده از دارو و انجام حرکات ورزشی توصیه شده از سوی پزشک به رفع آن کمک می‌کند.

آسیب‌های دیسک خفیف  کمر معمولاً درد موضعی ایجاد می‌کنند که می‌تواند به علت صدمه قسمت محیطی دیسک باشد و یا به علت التهاب هسته دیسک که هنوز به مرحله فتق دیسک  کمر نرسیده‌است ولی به علت فشار ثانویه به اطراف، درجاتی از درد را ایجاد می‌کند.

این حالت آسیب دیسک خفیف کمر جدی محسوب نمی‌شود، مگر اینکه با ادامه نیروهای غیرطبیعی باعث ازهم گسیختگی لایه محیطی و بیرون زدگی هسته دیسک و فشار به رباط طولی پشتی, نخاع و اعصاب نخاعی گردد.در این موارد، با توجه به میزان فشار به ریشه‌های عصبی حالات متفاوتی از درد را ایجاد می‌کند.

درصورت فشار به ریشه‌های عصبی در ناحیه کمر به علت فتق دیسک کمر، درد ریشه عصب یا درد انتشاری ایجاد می‌گردد که می‌تواند تا کل اندام تحتانی امتداد یابد.

البته چون در ناحیه کمر دیسک‌های L۴-L۵ و L۵-S۱ بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرند بنابراین بیشتر درد عصب سیاتیک که مربوط به پشت اندام تحتانی است بوجود می‌آید.

دردهای ناشی از ریشه عصب(درد انتشاری)همچون سیاتیک با خم کردن ستون فقرات، نشستن، انجام فعالیت، سرفه و عطسه افزایش و با استراحت کاهش می‌یابد.  دیسک‌های ناحیه مهره‌های گردنی درد انتشاری در بازو و ساعد و انگشتان دست ایجاد می‌کنند.

درد انتشاری و علائم بالینی به اشکال مختلف توسط بیمار مبتلا به دیسک کمر احساس و بیان می‌گردد. گاهی درد دیسک کمر بصورت گزگز سوزش و بیحسی در قسمتی از اندام احساس و بیان می‌شود.

در ۵۰ ٪از موارد که بیرون زدگی دیسک  خفیف کمر،خفیف و کم است ممکن است هیچگونه علائمی در نزد بیمار وجود نداشته باشد.

اکثر پارگی دیسک کمر و فتق دیسک‌ کمر در قسمت کناری-خارجی اتفاق می‌افتد بهمین علت انتشار درد و علائم به یک طرف اندام حرکتی (راست یا چپ) محدود می‌باشد البته گاهی فتق دیسک کمر از نوع مرکزی است و درد در دوطرف وجود دارد.

مرحله‌ ی اول دیسک  خفیف کمر دژنرانسیون دیسک می‌باشد، در این مرحله با توجه به فرآیند پیری مواد شیمیایی دیسک تغییر می‌یابند و باعث ضعف دیواره‌ی دیسک می‌شوند، اما در این شرایط مواد داخلی دیسک بیرون نمی‌زنند. هنگامی که دیسک کمی به مرحله‌ی بیرون زدگی پیشرفت می‌کند، در این حالت موقعیت یا شکل دیسک تغییر می‌کند و به همراه آن تغییرات جزئی در کانال نخاعی و یا اعصاب نخاعی نیز ایجاد می‌شود. به این مرحله بیرون زدگی دیسک یا برآمدگی دیسک نیز می گویند. برای دیسک کمر خفیف، روش‌های درمانی محافظه کارانه تر می‌توانند شامل تجویز داروهای ضد التهابی، درمان فیزیوتراپی و مراقبت‌های کایروپراکتیک (ماساژ درمانی) باشند.

یک بیرون‌زدگی کامل دیسک (که به آن پاره شدن دیسک کمر یا لغزش دیسک هم گفته می‌شود) زمانی رخ می‌دهد که آنولوس دیسک ترک برداشته یا پاره شود، که این باعث می‌شود مرکز پر از ژل آن، از جای خود خارج شود. گاهی اوقات شدت بیرون‌زدگی آن‌قدر زیاد است که یک زائده آزاد به وجود می‌آید، یعنی قطعه‌ای از دیسک کاملاً از آن جدا شده و وارد کانال نخاعی می‌شود.

بیرون‌زدگی دیسک اکثراً در ستون فقرات کمری رخ می‌دهد، در جاهایی که عصب‌های منشعب شده از نخاع از بین مهره‌های کمر خارج می‌شوند، و سپس به یکدیگر می‌پیوندند و عصب سیاتیک را تشکیل می‌دهند که تا پایین پا ادامه می‌یابد.

درمان دیسک خفیف کمر:

درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی که اولین گام برای بهبود این عارضه است می‌تواند شامل مصرف دارو، استراحت، فیزیوتراپی، انجام تمرینات ورزشی در خانه، آب‌درمانی، تزریق استروئید اپیدورال، درمان‌های دستکاری دکترشمس:کایروپراکتیک  و مدیریت درد باشد. اگر درمان‌های محافظه‌کارانه کارساز نبودند پزشک عمل جراحی را توصیه می‌کند.

دکتر شمس–متخصص کایروپراکتیک